Talentvorming

Als we nadenken over hoe talent 'vormt' zijn we wellicht geneigd na te gaan hoe talent zich al op jonge leeftijd onderscheidend toont en van daaruit een soortement van voorbestemd ontwikkelt tot een cultureel gewaardeerde uitingsvorm. We gaan dan vrij rap voorbij aan de véle factoren, zoals toeval, sociaal-culturele context en timing, die van invloed zijn op (erkende) talentontwikkeling, laat staan dat we actief de vraag stellen of de getalenteerde plezier en waarde(n) beleeft aan de talentvorming, waartóe het talent ontwikkelt, hoe het zogezegd 'ingezet' wordt. Daarnaast reduceren we mogelijkerwijs ons begrip van de tegenslagen en moeilijkheden die oók een talent polijsten, die van invloed zijn op de karakteristieke vorming van een talent. Ideaalbeelden over wat de beste ontwikkeling zou zijn van (bijv.) een expressief, technisch of psychomotorisch talent schijnen in dit geval weinig licht op de ontwikkeling van de getalenteerde, héle mens.

Amanda Gorman, ondertussen wereldberoemde dichteres, is geboren met een uitdaging op spraakgebied. In dit kort stukje interview benadrukt ze dat het omgaan met deze uitdaging juist haar begrip van en kunde in het schrijven heeft gevormd. In boeken over talentontwikkeling zouden we best eens een heel hoofdstuk kunnen wijden aan voorbeelden waaruit blijkt dat talent evengoed vorm en richting vat via onverwachte routes. Ook omdat het een bijzondere integratie van zelf(delen) biedt om binnen de vorming van je talent zowel de gegeven disposities, de moeilijkheden en de moeite een plek te bieden. Zo benaderd zien we binnen talentontwikkeling tevens dat de eerste autonome differentiatie van een talent veelal te maken heeft met het spontaan aanwakkeren van een motivatie, een behoeftevervulling, in reactie op uitdagingen en kansen in de omgeving, met 'daaromheen' het bestaan van ontwikkelruimte en passende bronnen, gereedschappen en stimulerende waarden uit de omgeving (zie ook: Evoluerende complexiteit theorie, Dai).

Ontwikkelruimte is een prachtig woord dat ik leen van Desirée Houkema en ons ervan bewust maakt dat we allereerst de randvoorwaarden mogen creëren waarbinnen pleziervol talentontdekking, voedende verbinding en ontwikkelende zelfkennis bloeien.

Heb jij een voorbeeld van een uitdaging die je nu geïntegreerd ziet in (eén van) jouw talent(en)?